«Euskal Autonomia Erkidegoko haur eta gazte abesbatzen jarduerari buruzko txostena» Euskal Herriko Abesbatzen Elkarteak Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren ekimenez abian jarri duen Haur Abesbatzak Aktibatzeko eta Sortzeko Planaren barruan dagoen azterlan baten emaitza da. Bere laguntzari esker, konfederazioaren 42 urteko historian horrelako azterlan bat egiten den lehen aldia da, eta koruen sektorean ere aitzindaria da, ez baita antzeko lanik aurkitu, ez irismenean, ez sakontasunean, Europako lurralde osoan.
Txosten hau euskal abesbatzen mundua, musikaren, arlo soziokulturalaren eta identitarioaren elementu historiko eta estrukturala izan arren, krisi-egoeran dagoelako irudipen orokorretik sortu da. Krisi honen etiologia anitza eta konplexua bada ere, eta gizarte teknologikoek azken hamarkadetan jasan dituzten aldaketa ugariei lotuta badago ere, egoera hori eraldatzeko elkarrekin jarduteko beharraren eta aukeraren kontzientzia argia ere badago.
Txosten honek oinarri objektiboa izan nahi du, ildo horretako estrategiak diseinatzeko. Horretarako, zuzeneko inkesten bidez lortutako datuak aztertzeaz eta baloratzeaz gain, euskal abesbatzen mugimenduaren azaleko azterketa historiko bat egin da, kantu koralaren onurei buruzko gaiaren egoera bat, ibilbide-orriaren proposamen bat (ekintza batzuk abian jarri dira dagoeneko) eta azken atal bat haur eta gazteen mundu koralaren etorkizunari begira egindako ekarpen eta begiradekin, sektoreko profesional esanguratsuek eginak. Hori guztia, jarduera koral orokorra, eta bereziki haur eta gazteena, ongizaterako funtsezkoak diren eremu komunitarioek bat egiten duten zeharkako jarduera dela kontuan hartuta: kultura, hezkuntza, gizarte-politikak eta osasuna.
Azterlanaren deskribapena
Azterketa oso zehatza izan da planteamenduan eta datu-bilketan (espero ziren datuen % 99 lortu dira), eta denbora eta ahalegin handia egin behar izan da abesbatzen dinamika guztien errealitatea profil guztietan islatu ahal izateko: araubide orokorreko irakaskuntza publiko eta itunduetako ikastetxeetako abesbatzak, araubide bereziko ikastetxeetako abesbatzak (kontserbatorioak eta musika-eskola publiko eta pribatuak) eta elkarteetako abesbatzak. Bere egileak honako hauek dira: Nuria Fernández-Herranz doktorea, koruko irakasle eta zuzendaria, koruko kantuari eta gizarteari buruzko azterlanak egiteaz eta 3. eta 4. multzoetako datuak aztertzeaz arduratu dena; eta Marta García Rodríguez doktorea, humanitateen arloko irakasle eta ikertzailea eta musika-dibulgazioan aditua. Azken horrek honako hauek koordinatu eta gainbegiratu ditu: txostena, erroldaren kudeaketa orokorra, 1. eta 2. multzoetako datuak aztertzea, eta justifikazioa eta ibilbide-orriaren proposamena idaztea.
Horrelako azterlan bat egiten den lehen aldia denez, ez dago konparazio-analisiak egiteko aurretiazko daturik, eta, beraz, azterketa horretan islatutako errealitatearen balorazioa osatu egiten da beren borondatez ekarpenak egin dituzten sektoreko profesionalen analisi eta balioespenekin.
Haurren edo gazteen berariazko profila duten 134 abesbatzari buruzko informazioa bildu da, 6 eta 23 urte bitarteko koralistek osatuak, honako eremu hauen inguruan: 1) Estatistika-datu orokorrak; 2) Alderdi dinamikoak eta eskumenekoak; 3) Zuzendaritzaren profila; 4) Egitura eta antolamendua. Horrela, 4.719 koralista zenbatu dira guztira. Datu aipagarrienek adierazten dute alde handiak daudela probintzietako parte-hartzeari dagokionez, desoreka nabarmena dagoela generoari dagokionez, jarduera koral gutxi dagoela irakaskuntza orokorretako ikastetxeetan (bereziki sektore publikoan), eta dinamizazio eta profesionalizazio maila txikia dagoela egituretan.
Aldi berean, datuek adierazten dute autokritika egin behar dela sektorean, egituraketarik eta koordinaziorik eza edo atomizazio orokorra bezalako gaiak jorratzeko, nahiz eta ekimen kohesionatzaileak egon, hala nola Euskal Herriko Federazioen Elkarte bat eta Federazio Probintzialak. Koru- eta federazio-dinamiken barruan, gainera, antolaketa- eta zuzendaritza-joera orokor indibidualizatzaile eta indibidualizatze aldera jotzen duten joera jakin batzuk ageri dira, egitura komuna higatzen dutenak. Nolanahi ere, borroka komun baten kontzientzia eta borondatea ere badago, bai eta konponbidea partekatua izan behar delako sentsazioa ere, etorkizunera begira, testuinguru koral batetik, euskal testuingurutik, bere tradizioagatik, bere errotze soziokulturalagatik eta bere asmo artistiko eta hezitzailearengatik berezia dena.
Etorkizunari begira
Datu objektiboak eta sektoreko profesionalen ekarpenak aztertuta, ibilbide-orri bat diseinatu ahal izan da, honako elementu estrategiko hauen inguruan: Erreferentziazko Lanbide eta Lan Esparru baten definizioa, Euskal Koru Erreferentzialaren Estatutu baten idazketa eta Plan Estrategiko baten diseinua. Plan horrek prestakuntza- eta orientazio-plan bat, dinamizazio-plan bat eta IKTen komunikazio eta garapen integraleko plan bat barne hartzen ditu.
2024/2025 ikasturte honetan, Konfederazioak jada garatzen zituen dinamikez gain (EHGA, Akademia, tailer pedagogikoak, erreferentziazko abesbatzen egiturak mantentzeko dirulaguntza espezifikoak…), hainbat ekimen jarri dira abian identifikatutako beharrizanetako batzuei erantzuteko: haur eta gazte abesbatzen zuzendaritzan trebatzeko programa bat (Zuzendaria izenekoa), berariazko ikastaro pedagogikoak, haur-kantata bat eskola-abesbatzekin (Euskadiko Orkestrarekin lankidetzan eta Euskadiko Orkestrak sustatuta) Korukiri programa haur-abesbatza federatuentzat, eta komunikazio-plan integral bat. Jarduera horiek modu koordinatuan egin ahal izan dira, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren laguntzari eta pizgarriari esker.
Txosten hau euskaraz zein gaztelaniaz argitaratu da eta eskuragarri dago Euskal Herriko Abesbatzen Konfederazioaren webgune ofizialean (www.koralakeae.com/edizioak/) kontsultatu nahi duenarentzat.
Datozen hilabeteetan, halaber, azterlanaren aurkezpen publiko batzuk egingo dira, mahai-inguruekin batera, azterlanaren irismenari buruz sakontzeko eta eredu gisa beste testuinguru batzuetara esportatzeko. Zehazki, Euskal Autonomia Erkidegoko hiriburuetan egingo dira aurkezpenak, azaroaren 9, 29 eta 30ean. Kanpoko eskariz, urriaren 26an Koru Zuzendarien Espainiako Elkartearen (AEDCORO) Batzarrean azalduko dira emaitzak, Secretariat de Corals Infantils de Catalunyan (SCIC) eta Valentziako Erkidegoko Federació d ‘Entitats Corals Infantils i Juvenils-en (FECIJ-CV) zehaztu beharreko datetan.