Martxoaren 8an ospatuko den Emakumeen Nazioarteko Eguna dela-eta Nafarroako Gobernuak bultzatutako kanpaina berriak emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean lortutako aurrerapenen kontrako gorroto-diskurtsoei pentsamendu kritikoaren bidez aurre egitera gonbidatzen ditu herritarrak. Gainera, arlo horretan lanean jarraitu beharra dagoela aldarrikatzen du, ideologia matxistari amore eman gabe. ‘Ez zaitzatela nahasi… Gezur Matxistekin’ lelopean, Foru Exekutiboaren helburua da gizonen eta emakumeen artean jada desberdintasun sozialik eta ekonomikorik ez dagoela esaten duen ideia gezurtatzea, oraindik ere hobetzeko marjina dagoela egiaztatzen duten argudioak eta kopuruak azalduz.
Felix Taberna lehen lehendakariorde eta Lehendakaritza eta Berdintasun kontseilariak eta Patricia Abad Nafarroako Berdintasunerako Institutuko (INAI/NABI) zuzendari kudeatzaileak aurkeztu dute gaur Nazioarteko Egunaren inguruan zabalduko den kanpaina, Patxi Vera Herriaren Defendatzailearekin eta ordezkari politikoekin batera.
Taberna lehendakariordeak azaldu duenez, sentsibilizazio-ekimen berri honen bidez, Gobernuak agerian utzi nahi du, munduko leku askotan berdintasun formala lortu den arren, oraindik “diferentzia-adierazle” asko daudela alderdi ekonomiko eta sozialetan, esaterako soldata-mailan, aldi baterako lan-indizean, pobrezia-arriskuan edo zaintzen eta etxeko lanen banaketan.
Hala, “berdintasunaren irudipena” deitutakoaren aurka borrokatzeko beharra nabarmendu du. Izan ere, horren arabera, biztanleriaren zati batek uste du emakumeentzako eskubide-kotak lortu direla. Bere ustez, “lanean jarraitu behar da” 20 urteetan izandako aurrerapenen ildotik, emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna lortzea gizartearen eta politika publikoen “gai pribatua ez, baizik egiturazko elementua” dela oinarri duten politikekin. Horri dagokionez, joan den astean berritu zen Genero Indarkeriaren aurkako Estatu Ituna nabarmendu du, adostasun zabalarekin eta indarkeria digitala, ekonomikoa edo bikarioa bezalako fenomenoei aurre egiteko neurri berriekin.
Abadek, bere aldetik, azaldu du kanpainak “txosten eta datu ofizial argi eta nabariekin” indargabetu nahi dituela indar handiz azaleratzen ari diren diskurtso erreakzionario matxistak, baita nazioarteko lider politikoen artean ere, eta gizarteko zenbait sektoretan txertatzen ari direla, bereziki gazteenen artean. Lortutako konkistak kriminalizatzen saiatzen diren korronteak dira, gizonen biktimizazio-korronte bat sortu nahi dute eta feminismoak aurrera egiten jarraitzeko planteatzen dituen proposamen eraldatzaileak kritikatzen dituzte.
“Soldata-arrakalak topatzen ditugu, zainketetan dagoen arrakalarekin lotuta, arrakalak pentsioetan, seme-alabak edo gaixorik dauden senitartekoak zaintzeko eszedentzia-eskaeretan, gehienak emakumeek egindakoak…Abadek gogorarazi duenez, “berdintasun politikak eta politika feministak gizarte demokratikoagoak eta berdintasunezkoagoak lortzeko tresnak dira”.
Gogoratu behar da egungo Foru Gobernua, martxan jartzean, “gobernu feminista” gisa definitu zela, arlo guztietako politika publikoetan genero-ikuspegiaren zeharkakotasunarekin konprometituta, eta ikuspegi intersekzionala aplikatzen duena, emakume batek ezintasunagatik, adinagatik, hezkuntza-mailagatik, jaiotza-herrialdeagatik eta familia-motagatik izan dezakeen kalteberatasun erantsiaren aurka borrokatzeko.
Kanpainaren mezuak
8Mko aurtengo kanpainak 35.400 euroko aurrekontua du. Orotariko irratietan, prentsa idatzian, tokiko aldizkarietan, Iruñeko eta eskualdeko markesinetan, Tuteran, Tafallan, Lizarran eta sare sozialetan zabalduko diren kartelak eta audio zein bideo mezuak biltzen ditu. Halaber Iruñeko eta Tuterako hiri-publizitateko euskarrietan (MUPI) zabalduko da.
Kanpainaren oinarria da emakumeen egungo egoerari buruzko ideia faltsu bat gezurtatzen duten argudioekin edo datuekin kontrajartzea. Horrela, baieztapen honen aurrean: “Ni feminista naiz. Etxean laguntzen dut”. Erantzun horren arabera, “kontua ez da laguntzea, baizik eta zereginen eta zainketen erantzukidetasuna baldintza berdinetan” partekatzea.
“Soldata-arrakala ez dela existitzen” dioen tesiaren aurrean, honako hau argudiatzen da: “Gizonen batez besteko soldata gordina 32.005 eurokoa da” eta “emakumeena 26.033 eurokoa”. “Ez matxismorik, ez feminismorik. Ez zaizkit muturrak gustatzen”, gezurtatu egiten da dilema faltsu hori, argudiatuz kontua ez dela aukeratzea, baizik eta giza eskubideen kontua dela “matxismoak gizonen nagusitasuna sustatzen duelako” eta “feminismoak, berriz, berdintasuna defendatzen duelako”.
Adierazi behar da soldata-arrailaren arrazoi nagusien artean honako hauek nabarmentzen direla: emakumeek presentzia handiagoa izatea lanaldi partzialeko enpleguetan, sozialki balorazio txarragoa duten lanetan (presentzia handiagoa zerbitzuen sektorean industriaren sektorean baino, zein maskulinizatuagoa eta baldintza hobeagoekin ageri den), edo ordaindu gabeko zaintza-lanetan aritzea, ordaindutako lana egiteko ordu kopuru mugatua baitute.
Zainketa-ereduaren eraldaketari dagokionez, Nafarroako Gobernuaren lehentasunetako bat da, hain zuzen ere, gizarte berdinzaleagoa lortzeko. Zaintzak giza bizitza duintasunez, autonomiaz eta ongizatez ugaltzeko eta hazteko beharrezkoak diren ahalegin, zeregin eta lan publiko eta pribatuen multzoa dira. Lan hori doakoa izan ohi da familietan; gehienetan, emakumeek egiten dute, eta horrek, neurri handi batean, genero-desberdintasunak betikotzen laguntzen du. Horregatik, azken urteotako politikak beren erantzukizuna unibertsalizatzen eta gizonek zeregin horretan duen erantzukidetasuna sustatzean zentratzen ari dira, bai eta zaintza-premia gero eta handiagoei erantzuten lagunduko duen baliabide eta zerbitzu publikoen sistema bat garatzen ere.
Berdinna saria Esther Erice berdintasun-arloko magistratu adituari
Martxoaren 8an, Maria Chivite Nafarroako lehendakariak 2025eko Berdinna Saria emango dio Esther Erice magistratuari, “ikuspegi feministadun justiziaren esparruan” erreferentea delako.
Ericeren hautagaitza, Emakumeen eta/edo Feministen Erakundeen Koordinakundeak (COMFIN) aurkeztua, aurten aurkeztutako 16 aukeren artean aukeratu du berdintasunaren sari hau ematen duen epaimahaiak. Gobernuak proposamen hori berretsi zuen, eta Erice “mota guztietako eragile judizialentzako erreferente” gisa duen garrantzia eta genero indarkeriari aurre egiteko erakunde arteko koordinazioan eta koordinazio sozialean egiten duen ekarpena baloratu zituen.
Berdinna 2025 Saria emateko ekitaldia, 3.000 euroko zuzkidura dakarrena, Nafarroako Jauregiko Tronu Aretoan ospatuko da datorren astelehenean, martxoak 3.
Gainera, martxoaren 8a dela eta, Nafarroako Gobernuak elkarretaratzea eta adierazpen instituzionala egingo ditu martxoaren 8an, larunbatean, Nafarroako Jauregiaren aurrean. Horrez gainera, Artxibo zaharreko fatxada bioleta kolorez argiztatuko da (emakumeen eskubideen aldeko borrokaren ikurra).
1975etik aldarrikapen eguna
Martxoaren 8a Nazio Batuek 1975etik ospatzen duten Emakumeen Nazioarteko Eguna da, eta 1977an Asanbladak nazioarteko egun izendatu zen. XX. mendearen hasiera botoa emateko eskubidea, lan-baldintza hobeak eta sexuen arteko berdintasuna aldarrikatzen zituzten emakumeen adierazpenetan du jatorria.
Egun honek emakume arruntak historiaren egiletzat hartu nahi ditu, eta emakumeek gizartean parte hartzeko borrokan sustraitu nahi ditu, gizonekiko berdintasunean.
NBEk adierazte duen bezala, Emakumeen Nazioarteko Eguna une egokia da lortutako aurrerapenei buruz hausnartzeko, aldaketa gehiago eskatzeko eta beren herrialde eta komunitateen historian funtsezko papera jokatu duten emakumeen ausardia eta determinazioa ospatzeko.