Nafarroako Gobernuak Kanpoko Nafar Komuniteteen Kontseilua eratu berri du gaur Iruñean, Nafarroako Jauregian, bigarren lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako kontseilari Ana Ollo buru dela.
Kanpoan dauden nafar herritarrekiko harremanen arloko kide anitzeko kontsulta-organo horren eraketan, kanpoan dauden nafar etxeak ordezkatzen dituzten kideez gain, Kanpo Ekintzako zuzendari nagusia, Sergio Pérez, Kontseiluko presidenteorde gisa, kanpoko herritarrekin zerikusia duten eskumenak dituzten Nafarroako Gobernuko hainbat departamentutako kideak, Nafarroako Parlamentuko ordezkariak eta Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioko ordezkariak izan dira.
Ollo lehendakariordeak azaldu duenez, «konstituzio hau mugarri garrantzitsua da, departamentuaren Kanpo Ekintzako Zuzendaritza Nagusiaren Next Estrategiaren ildo nagusietako baten barruan kokatzen baita, atzerrian bizi diren nafarren komunitatearekin harreman arina eta zuzena izatea bilatzen baitu, eta, nahi izanez gero, haien itzulera erraztea». Erakunde garrantzitsua da 2025-2028 Kanpo Ekintzako II. Planean jasotako Nafarroa Globala ardatzaren barruan, eta laster amaituko da plan honen ekarpenen fasea.
Kanpoko Nafar Komunitateen Kontseilua Kanpoko Nafar Herritarrekiko Harremanei buruzko otsailaren 22ko 3/2023 Foru Legean jasota dago. Haren xedea da foru-lurraldetik kanpo finkatutako nafar herritarrekiko harreman instituzionalak sendotzea, eta kolektibo hori osatzen dutenen laguntzak, laguntza eta babesa erraztuko dituzten oinarrizko jarduera-ildoak zehazten dituen euskarri juridikoa ezartzea, bai eta, hala badagokio, hala nahi duten pertsonen itzulera ere. Haren arau-garapena Nafarroako Komunitateen Kontseiluaren osaera, antolaketa eta funtzionamendua arautzen dituen Foru Dekretu baten bidez egin zen, eta komunitate horien aintzatespen eta erregistro ofizialerako prozedura ezartzen da.
Nafarroako Gobernuak otsailaren 5ean egindako bilkuran erabaki zuen Nafarroako eta Euskal Herriko 19 Etxe edo Zentro ofizialki aitortzea – horietako sei atzerrian – «Kanpoko nafar komunitate gisa, eta Kanpoko Nafar Komunitateen Erregistro Ofizialean inskribatzea». Aurretiazko urrats garrantzitsua zen Kanpoko Nafar Herritartarekiko Harremanei buruzko Foru Legea eta Komunitateen Kontseiluaren sorrera arautzen duen foru dekretua garatzeko, eta gaur Kontseilu horren eraketarekin amaitu da.
Horrela, hauek dira kanpoko nafar komunitatetzat aitortutako 19 zentroak: Sevillako Nafar Etxea, Barakaldoko Nafar Etxea, Bartzelonako Nafarren Etxea, Gasteizko «San Francisco Javier» Nafar Etxea, Burgoseko Nafar Etxea, Bilboko Nafar Etxea, Valentziako «Laurak Bat» Euskal Nafar Etxea, Zaragozako Nafarroako Etxea, Kantabriako Nafar Etxea, Madrilgo Nafar Kultur Elkartea, Logroñoko Nafar Etxeko Kultur Elkartea, Valladolideko Kultura Etxea eta Nafar Etxeen Federazio Nazionala.
Horiez gain, beste herrialde batzuetan kokatutako zentro hauek ere aitortzen dira: Buenos Airesko Nafar Etxea, Rosarioko Nafar Etxea, Mendozako Nafar Etxea eta Bolivarreko Nafar Etxea (laurak Argentinan); Asociación Vasco Navarra de Beneficencia (Kuba); eta Asociación Navarra Siempre (Paris-Frantzia).
Komunitateen zeregina «Nafarroako Markaren enbaxadore» gisa
Ana Ollo lehendakariorde eta Memoria eta Bizikidetzalo, Kanpo Ekintzako eta Euskarako kontseilariak adierazi duenez, «kanpoan dauden nafar herritarren Legetik datorren akordio batetik haratago, nafar horien zeregina nabarmendu eta ikusarazi nahi dut, elkarteen bidez eta beren hiri eta eskualdeetatik egunero berresten baitute Nafarroarekin duten konpromisoa, eta horretan modu erabakigarrian laguntzen baitute».
«Nafarroako komunitate horiek – amaitu du Ollok – enbaxadore gisa dihardute berez, Nafarroako Foru Komunitatearen kanpo-proiekziorako eta haren nortasun-ezaugarriak zabaltzeko. Nafar herritartasun horren lotura aktibo bihurtu behar da Nafarroako ondasun komunarentzat. Aldi berean, behar diren neurriak aztertu behar dira, nafarren itzulera boluntarioa eta talentu emigratua erakartzea erraztuko duten agertokiak sortzeko».
Gogoratzekoa da Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuak ere o 2025erako Nafarroak Aurrekontu Orokorrak indartu dituela, bai kanpoko nafar zentroetako laguntzen partidetan, bai etxe horien funtzionamendurako partidetan. Gainera, urtero, zentro horien jarduera gastuak, lokalen mantentze-lanak eta funtzionamendua edo inbertsioak finantzatzeko laguntzen deialdia egiten da, Sergio Pérez Nafarroako Kanpo Komunitateen Kontseiluko lehendakariorde eta Kanpo Ekintzako zuzendari nagusiak azaldu duenez. Gobernuak kanpoko nafar herritartasunari buruzko gaietan erreferentziazko solaskidetzat hartzen dituen araua garrantzitsua dela nabarmendu du.