Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza sailburuak adierazi duenez, «oraindik ere bakearen balioa erakuts diezaiekegu gure seme-alabei Donostiako kai eder horietatik eta Euskadiko gainerako portuetatik paseatzen ari garenean; izan ere, garai batean, 1936ko gerrako eszena gogorrak izan ziren Bizkaiko golkoko uretan, esaterako». Barredok, Eneko Goia alkatearekin eta Eider Mendoza Gipuzkoako Diputatu Nagusiarekin batera, Matxitxako elkarteak, Oihane Pardo buru zuela, Donostiako portuan Francisco Franco jeneral kolpistaren flotari aurre egin zion Gipuzkoa bouaren -artilleriako arrantza-ontziaren- tripulazioari egindako omenaldian parte hartu du.
Barredok eskerrak eman dizkie Matxitxako Elkarteko kideei «urte hauetan itsasgizonen, itsasontzien eta portuen historia berreskuratzen egin duten lanagatik. Bere ahaleginak eta ezagutzak urte triste haietako alderdi asko ezagutzeko balio izan dute «.
«Hiri honek, Donostiak, bereziki pairatu zuen 1936ko irailaren 13tik aurrera okupazio militar harekin. Portu horretan, Iparraldera edo Bizkaira ihes egindako agur azkar asko egin ziren, Bordele, Londres eta Erdialdeko Ameriketara joateko geldialdi gisa. Asko izan ziren familia-banaketak. Handik urte gutxira, Donibane Lohitzun eta Baionako portuak ere okupatu zituzten Hitlerren militarrek. Historia bera zen «esan du Euskadiko Portuen arduradun nagusiak.
«Pareko uretan, Bizkaiko Golko osoan, Matxitxakok xehetasunez berpiztu dituen izugarrikeria eta tristura uneak bizi izan ziren. Bere merkantzia- eta arrantza-potentzialari esker, Euskadik ur horiek demokraziaren barruan mantentzen saiatu zen Marina Laguntzaile bat izan zuen, orduan errepublikarra zena «, adierazi du Barredok.
«Ur horietan eta txalupa haietan borrokatu ziren euskal marinel asko arrantzale xumeak ziren, edo merkantzietan bildurik ibiliak. Gaur gogoratzen zaituztegu, esanahi horiek guztiak Manuel Galdos buru zuen Gipuzkoa Bouan. Gaur egun, munduak antzeko tentsioak bizi ditu toki askotan, portu askotan eta ur askotan «gogoratu du Barredo sailburuak.
«Espero dezagun gure Atlantikoko portuak, eta mundu osokoak, egun baterako diseinatutakora mugatuko direla: arrantzarako, garraiorako, jolaserako. Argi dago Europak ezin duela erne egon. Gaur inoiz baino gutxiago. Euskadiko Gobernuak 1937an kudeatu zuen Gipuzkoa bouaren historiak, daukaguna eta inposiziorik eta mehatxurik gabe demokrazian bizitzeko beharra balorarazi behar dizkigu «esan du Amaia Barredok.
Ekitaldian Itsasoa abesbatzak eta Oihane Pardo Matxitxako elkarteko lehendakariak parte hartu dute, eta dantzari batek aurreskua eskaini dio bouaren rola omentzeko. Bertaratutakoek krabelinak utzi dituzte Gipuzkoako olgetan.